Fra etimologie e tropi: allo scrittoio con ‘Magister Robertus’ (Dicta 109, 110, 111)

Contenido principal del artículo

Pietro Bassiano Rossi

Resumen

Fra gli scritti di Roberto Grossatesta solo in parte editi e studiati sono da ritenere di particolare interesse le raccolte di Dicta, di Sermones e dei commenti ai Salmi 1–100. La caratteristica comune a queste raccolte sembra sia quella di non essere state fatte oggetto di una vera e propria revisione finale da parte dell’autore. Quanto ai Dicta, ci è giunto il colophon (che si trova però come prologo in parte dei manoscritti) in cui l’autore parla in prima persona e ci illumina sulla genesi della raccolta, sugli scopi che l’hanno originata, sugli anni in cui l’ha costituita (« dum in scolis morabar »). Allo scopo di apportare nuovi elementi che possano contribuire a fare maggiore chiarezza sulla genesi della raccolta dei Dicta, si propone l’esame dei Dicta 109, 110 e 111.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Detalles del artículo

Cómo citar
Rossi, P. B. (2021). Fra etimologie e tropi: allo scrittoio con ‘Magister Robertus’ (Dicta 109, 110, 111). Mediterranea. International Journal on the Transfer of Knowledge, 6, 85–107. https://doi.org/10.21071/mijtk.v6i.12959
Sección
Artículos

Bibliografía

Manoscritti

Cambridge, Corpus Christi College, 257

Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Chigi A VIII 245.

Londra, British Library, Royal 6.E.V

Oxford, Bodleian Library, Bodley 798.

Padova, Biblioteca Antoniana, XVII, 370.

Testi e studi

Adler, Ada (ed.), Suidae Lexicon, 5 vols., Teubner, Stuttgart 1967–1971 (Lexicographi Graeci, 1. Sammlung wissenschaftlicher Commentare).

Albertus Magnus, Commentarii in Iob, ed. Melchior Weiss, Herder, Freiburg im Br. 1904.

Aristoteles, De partibus animalium, in Id., Opere biologiche, trans. Diego Lanza, Mario Vegetti, UTET, Torino 19962.

— De animalibus: Michael Scot’s Arabic-Latin Translation, ed. Aafke M. I. Van Oppenraaij, 2 vols., Brill, Leiden–Boston–Köln 1998.

— Ethica Nicomachea, Translatio Roberti Grosseteste Lincolniensis sive «Liber Ethicorum», ed. René A. Gauthier, Brill, Leiden–Bruxelles 1972 (Corpus philosophorum Medii Aevi. Aristoteles Latinus, 26, 1-3.3).

Callus, Daniel A., « The Oxford Career of Robert Grosseteste », in Oxoniensia, 10 (1945), p. 42–72.

— « Robert Grosseteste as Scholar », in Id. (ed.), Robert Grosseteste Scholar and Bishop. Essays in Commemoration of the Seventh Centenary of His Death, Oxford 1955, p. 1–69.

Casagrande, Carla, Silvana Vecchio, I sette vizi capitali. Storia dei peccati nel Medioevo, Einaudi, Torino 2000.

Cunningham, Jack P. (ed.), Robert Grosseteste. His Thought and Its Impact, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, Toronto 2012 (Papers in Mediaeval Studies, 21).

Cunningham, Jack P., Mark Hocknull (eds.), Robert Grosseteste and the Pursuit of Religious and Scientific Learning in the Middle Ages, Springer International Publishing AG, Cham 2016 (Studies in the History of Philosophy of Mind, 18).

Dionisotti, A. Carlotta, « On the Greek Studies of Robert Grosseteste », in A. Carlotta Dionisotti, Anthony Grafton, Jill Kraye, The Uses of Greek and Latin. Historical Essays, University of London. Warburg Institute, London 1988 (Surveys and Texts, 16), [p. 19–39].

— « Robert Grosseteste and the Greek Encyclopedia », in Jacqueline Hamesse, Marta Fattori (eds.), Rencontres de cultures dans la philosophie médiévale. Traductions et traducteurs de l’Antiquité tardive au XIVe siècle. Actes du Colloque international organisé par la SIEPM et l’Università degli Studi di Cassino (Cassino, 15–17 June 1989), UCL. Institut d’études médiévales, Louvain-la-Neuve–Cassino 1990 (Textes, études, congrès, 11. Rencontres de philosophie médiévale, 1), p. 337–353.

Ps.-Dionysius Areopagita, De divinis nominibus, ed. Beate R. Suchla, de Gruyter, Berlin–New York 1990 (Patristische Texte und Studien, 33. Corpus Dionysiacum, 1).

— De divinis nominibus, ed. Salvatore R. C. Lilla, Claudio Moreschini, Edizioni dell’Orso, Alessandria 2018 (Hellenica, 71).

Dorandi, Tiziano, Michele Trizio, « Editio princeps del ‘Liber qui vocatur Suda’ di Roberto Grossatesta », Studia graeco-arabica, 4 (2014), p. 145–190.

Flood, John, James R. Ginther, Joseph W. Goering (eds.), Robert Grosseteste and His Intellectual Milieu. New Editions and Studies, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, Toronto 2013 (Papers in Mediaeval Studies, 24).

Goering, Joseph W., « Robert Grosseteste’s ‘Dicta’. The State of the Question », in John Flood, James R. Ginther, Joseph W. Goering (eds.), Robert Grosseteste and His Intellectual Milieu. New Editions and Studies, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, Toronto 2013 (Papers in Mediaeval Studies, 24), p. 64–86.

Gregorius Magnus, Moralia in Iob: libri XXIII–XXXV, ed. Marc Adriaen, Brepols, Turnhout 1979 (Corpus christianorum. Series latina 143B).

Heylbut Gustavus (ed.), Eustratii et Michaelis et Anonyma in Ethica Nicomachea Commentaria, Typ. et impr. Reimer, Berlin 1892 (Commentaria in Aristotelem graeca, 20).

Joannes Cassianus, De institutis coenobiorum, ed. Michael Petschenig, Gottfried Kreuz, Österreichische Akademie der Wissenschaften, Wien 2004 (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, 17).

Joannes Damascenus, De fide orthodoxa, Versions of Burgundio and Cerbanus, ed. Eligius M. Buytaert, Saint-Bonaventure University, Saint-Bonaventure (N.Y.) 1955 (Franciscan Institute Publications. Text series, 8).

— Expositio fidei, in Die Schriften des Johannes von Damaskos, II: Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως. Expositio fidei, ed. Bonifatius Kotter, de Gruyter, Berlin–New York 1973 (Patristische Texte und Studien, 12).

Joannes Scottus Eriugena, Periphyseon, Liber primus, ed. Édouard Jeauneau, Brepols, Turnhout 1996, p. 18.436–19.453 (Corpus Christianorum. Continuatio mediaevalis, 161).

Lewis, Neil T., Robert Grosseteste’s «Notes on the Physics», in Evelyn A. Mackie, Joseph Goering (eds.), Editing Robert Grosseteste. Papers given at the Thirty-Sixth Annual Conference on Editorial Problems University of Toronto (2–4 November 2000), University of Toronto Press, Toronto 2003, p. 103–134.

Mackie, Evelyn A., Joseph Goering (eds.), Editing Robert Grosseteste. Papers given at the Thirty-Sixth Annual Conference on Editorial Problems University of Toronto (2–4 November 2000), University of Toronto Press, Toronto 2003.

McEvoy, James, « Questions of Authenticity and Chronology Concerning Works Attributed to Robert Grosseteste and Edited 1940–1980 (I) », in Bulletin de Philosophie Médiévale, 23 (1981), p. 64–90.

— The Philosophy of Robert Grosseteste, Clarendon, Oxford 1982.

— « Editions of Grosseteste Planned and in Progress, and Some desiderata for the Future », in Id. (ed.), Robert Grosseteste: New Perspectives on His Thought and Scholarship, Abbatia S. Petri–Brepols, Steenbrugis–Turnhout 1995 (Instrumenta Patristica, 27), p. 395–405.

— « Robertus Grossatesta Lincolniensis. An Essay in Historiography, Medieval and Modern », in Maura O’Carroll (ed.), Robert Grosseteste and the Beginnings of a British Theological Tradition. Papers delivered at the ‘Grosseteste Colloquium’ (Greyfriars, Oxford, 3rd July 2002), Istituto storico dei Cappuccini, Roma 2003 (Bibliotheca Seraphico-Capuccina), p. 21–99.

Mercken, H. Paul F. (ed.), The Greek Commentaries on the Nicomachean Ethics of Aristotle in the Latin Translation of Robert Grosseteste, Bishop of Lincoln († 1253), I: Eustratius on Book I and the Anonymous Scholia on Books II, III, and IV, Brill, Leiden 1973 (Corpus Latinum Commentariorum in Aristotelem Graecorum, 6/1).

Panti, Cecilia, Moti, virtù e motori celesti nella cosmologia di Roberto Grossatesta. Studio ed edizione dei trattati ‘De sphera, De cometis, De motu supercelestium’, SISMEL–Edizioni del Galluzzo, Firenze 2001 (Corpus philosophorum Medii Aevi. Testi e studi, 16).

Paul, Suzanne, « An Edition and Study of Selected Sermons of Robert Grosseteste », 2 vols., Diss., University of Leeds 2002.

Robertus Grosseteste, Dicta, e cod. Oxoniense, Bodley 798, in Grosseteste’s Dicta: A Working Edition, ed. Joseph W. Goering, Edwin J. Westermann, Published on Nov 2, 2018 (<https://issuu.com/ordereduniverse/docs/dicta_1-147_bodley_fp>; ultimo accesso 30 Marzo 2021).

— Hexaemeron, ed. Richard C. Dales, Servus Gieben, Oxford University Press, London 1982.

— Versio Caelestis Hierarchiae Pseduo-Dionysii Areopagitae, ed. Declan Anthony Lawell, James McEvoy, James Stanley McQuade, Brepols, Turnhout 2015 (Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis, 268).

Septuaginta, Vetus Testamentum Graecum, XI.4: Iob, ed. Auctoritate Academiae Scientiarum Gottingensis, Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen 1982.

Streitz, Elizabeth M., « Robert Grosseteste, Commentarius in Psalmos, I–XXXVI », Diss., University of Southern California 1996.

Thomas de Aquino, Sententia libri Ethicorum, in Opera omnia iussu Leonis XIII P. M. edita, t. XLVII, 2 vols., Ad Sanctae Sabinae, Roma 1969.

— Expositio super Iob ad litteram, in Opera omnia iussu Leonis XIII P. M. edita, t. XXVI, Ad Sanctae Sabinae, Romae 1965.

Thomson, Samuel H., The Writings of Robert Grosseteste, Bishop of Lincoln, 1235–1253, University Press, Cambridge (Mass.) 1940.

Westermann, Edwin J., « An Edition, with Introduction and Notes, of ‘Dicta’ I–L of Robert Grosseteste, Bishop of Lincoln, 1235–1253 », Diss., University of Colorado 1942.