Dos comentarios de Coimbra del siglo XVI sobre el 'De anima': Pedro da Fonseca (attr.) y Cristóvão Gil. 'Sobre el alma' y 'Sobre la inmortalidad del alma'

Contenido principal del artículo

Paula Oliveira e Silva

Resumen

Este artículo analiza las cuestiones sobre la ciencia del alma y sobre la inmortalidad del alma en dos comentarios al De anima de Aristóteles que subsisten en los manuscritos de la enseñanza de la filosofía en Coimbra en el siglo XVI. El análisis muestra que las posiciones de los dos comentadores - Petrus Fonsecae (attr.) y Christophorus Gilli - son totalmente opuestas, tanto en lo que respecta a la tradición de los comentarios al De anima de Aristóteles como a las teorías sobre el alma que asumen. Centrada en fuentes inéditas y menos estudiadas, esta investigación saca a la luz algunos aspectos innovadores de la enseñanza de la filosofía en Coimbra. Proponemos, pues, que las fuentes manuscritas de la época sean reevaluadas y estudiadas en comparación con las obras publicadas.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Detalles del artículo

Sección
ARTÍCULOS

Bibliografía

Bibliography

Manuscripts

Anonymous (Petrus Fonsecae, attr.), In Primum Aristotelis de Anima Scholia, MS 2399 (Coimbra: Biblioteca Geral da Universidade de Coimbra, 1559–1560), fol. 1r-82r.

Christophorus Gilli, Commentarii in libros de anima Aristotelis, MS 2518 (Lisboa: Biblioteca Nacional de Portugal, 1591), fol. 104r-176r.

Primary Sources

Aristotle, Aristotelis De Anima, edited by W. D. Ross, Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis (Oxford: Oxford University Press, 1956).

Francisco de Toledo, In tertium librum Aristotelis De anima, Text. XX, q. 16 in Opera Omnia Philosophica, vol. 1 (Colongne: Herman Mill, 1615), 148r-156r.

Secondary Sources

Camps, Maria da Conceição, “O visível e a visão no Manuscrito 2399 atribuído a Pedro da Fonseca: nota de investigação sobre o capítulo VII do livro II do comentário ao ‘De Anima’ de Aristóteles”, Revista Filosófica de Coimbra 22 (2013): 387-396.

Casalini, Cristiano, Aristotle in Coimbra. The Cursus Conimbricensis and the Education at the College of Arts (London and New York: Routledge, 2017).

De Boer, Sander, “The (Human) Soul”, in The Routledge Companion to Sixteenth Century Philosophy, edited by H. Lagerlund and B. Hill (New York: Routledge, 2017), 411-435.

García Valverde, José Manuel, “Il De immortalitate animae e i tratatti apologetici,” in Pietro Pomponazzi, Tutti I Trattati Peripatetici. Monografia Introdutiva, edited by F. P. Raimondi and J. M. García Valverde (Milano: Bompiani, 2013), 87-151.

Grendler, Paul, Jesuit Schools and Universities in Europe 1548–1773 (Leiden and Boston: Brill, 2019).

 “Philosophy in Jesuits Schools and Universities,” in Jesuit Philosophy on the Eve of Modernity, edited by C. Casalini (Leiden and Boston: Brill, 2019), 13-33.

Lohr, Charles, Latin Aristotle Commentaries: Renaissance Authors (Florence: Olschki, 1988).

Martins, António Manuel, “Pedro da Fonseca’s Unfinished Metaphysics: The First Systematic Jesuit Metaphysics before Suárez,” in Jesuit Philosophy on the Eve of Modernity, edited by C. Casalini (Leiden and Boston: Brill, 2019), 328-346.

Meirinhos, José, “Os colégios e a Universidade de Santa Cruz de Coimbra, 1528–1547 / The Santa Cruz de Coimbra Colleges and University, 1528–1547”, in Santa Cruz de Coimbra. A cultura portuguesa aberta à Europa na Idade Média / The Portuguese Culture Opened to Europe in the Middle Ages, edited by A. Figueiredo Frias, J. Costa and J. Meirinhos (Porto: Biblioteca Pública Municipal do Porto, 2001), 308-315.

Oliveira e Silva, Paula and Rebalde, João, “Doctrinal Divergences on the Nature of Human Composite in Two Commentaries on Aristotle’s De anima (Anonymous, Cod. 2399 BGUC and Francisco Suárez): New Material on the Jesuit School of Coimbra and the Cursus Conimbricensis”, in Francisco Suárez (1548–1617). Jesuits and the Complexity of Modernity, edited by R. Maryks and J. A. Senent (Leiden and Boston: Brill, 2019), 378-410.

Sander, Christopher, “Uniformitas et soliditas doctrinae: History, Topics, and Impact of Jesuit Censorship in Philosophy (1550–99),” in Jesuit Philosophy on the Eve of Modernity, edited by C. Casalini (Leiden and Boston: Brill, 2019), 34-71.

Santiago de Carvalho, Mário, O Curso Aristotélico Jesuíta Conimbricense (Coimbra: Imprensa da Universidade de Coimbra, 2018)

 Psicologia e ética no Curso Jesuíta Conimbricense (Lisboa: Colibri, 2010).

Santos, Maria Amélia Machado, Manuscritos de filosofia do século XVI existentes em Lisboa, Boletim da Biblioteca da Universidade de Coimbra, vol. 20 (Coimbra: Biblioteca da Universidade, 1951).

Spruit, Leen, “The Pomponazzi Affair: The Controversy over the Immortality of the Soul,” in The Routledge Companion to Sixteenth Century Philosophy, edited by H. Lagerlund and B. Hill (New York and London: Routledge, 2017), 225-246.

 “Psychology,” in A Companion to the Spanish Scholastics, edited by H. E. Braun, E. De Bom and P. Astorri (Leiden and Boston: Brill, 2021), 252-274.

Stegmüller, Friedrich, Filosofia e teologia nas universidades portuguesas de Coimbra e Évora no século XVI (Coimbra: Universidade de Coimbra, 1959).

Tropia, Anna, “Francisco de Toledo: Setting a Standard for Jesuit Philosophy,” in Jesuit Philosophy on the Eve of Modernity, edited by C. Casalini (Leiden and Boston: Brill, 2019), 251-269.