Interjections and discourse-organizing functions in Spanish: “pero vaya, que al final me lo pasé bien”, “vamos, que no te apeteció hacerlo” …
Keywords:
Interjections, Discourse markers, Grammaticalization, PragmaticsAbstract
This paper examines, from the perspective of functional grammar, the categorial nature of certain interjections used for discourse organization in Spanish, with particular attention to the difficulties of categorization they entail and their apparent deviation from the typically interjective category. Through the analysis of units such as vaya, the ambiguity between their use as interjections and their function as discourse markers is highlighted. The relevance of considering these forms as true discourse organizers is questioned, as their interpretation largely depends on linguistic and prosodic context. Furthermore, the process of grammaticalization is reviewed, which leads to the loss of lexical content and the acquisition of pragmatic values, thus complicating their classification. It is concluded that these units do not seem to conform to interjective behaviour; instead, they become lexicalized as elements that, rather than structuring discourse, reflect the speaker’s subjective involvement and fulfill phatic or attentional functions within the communicative act
Downloads
References
Álvarez Menéndez, Alfredo I. (1994). La determinación del sintagma en gramática funcional. Revista Española de Lingüística, 24(2), 417-434.
Álvarez Menéndez, Alfredo I. (2011). Gramática y pragmática del enunciado. Verba: Anuario Galego de Filoloxia, 38, 331-343.
Álvarez Menéndez, Alfredo I. (2016). Caracterización funcional de la interxección: a propósitu de delles interxecciones del asturianu. Revista de Filoloxía Asturiana, 16, 9-41. https://doi.org/10.17811/rfa.16.2016.9-48
Castillo Lluch, Mónica (2008). La formación de los marcadores discursivos vaya, venga, anda y vamos. En Concepción Company Company y José G. Moreno de Alba (Coords.), Actas del VII Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española (pp. 1739-1752). Arco Libros.
Company Company, Concepción (2004a). Gramaticalización por subjetivización como prescindibilidad de la sintaxis. Nueva Revista de Filología Hispánica, 52(1),1-28. https://doi.org/10.24201/nrfh.v52i1.2226
Company Company, Concepción (2004b). ¿Gramaticalización o desgramaticalización? El reanálisis y subjetivización de verbos como marcadores discursivos en la historia del español. Revista de Filología Española, 84(1), 29-66. https://doi.org/10.3989/rfe.2004.v84.i1.97
Fernández, Antonio (1993). La función incidental en español. Ediuno.
Fernández Lorences, Taresa (2017). Énfasis y orden de palabras en algunas construcciones con “vaya”. Verba Hispánica: anuario del Departamento de la Lengua y Literatura Españolas de la Facultad de Filosofía y Letras de la Universidad de Ljubljana, XXV, 15-36.
Gili Gaya, Samuel (1962). Curso superior de sintaxis española. Vox.
Gutiérrez Ordóñez, Salvador (2016). Apuntes conversacionales para seguir pensando. En Antonio Miguel Bañón Hernández, María del Mar Espajo Muriel, Bárbara Herrero Muñoz-Cobo y Juan Luis López Cruces (Coords.), Oralidad y análisis del discurso. Homenaje a Luis Cortés Rodríguez (pp. 273-289). Editorial Universidad de Almería.
Iglesias Bango, Manuel (2018). Macrosintaxis: una propuesta sobre dimensiones, unidades y categorías. Círculo de Lingüística Aplicada a la Comunicación, 75, 19-44. https://doi.org/10.5209/CLAC.61345
Jakobson, Roman (1975). Ensayos de lingüística general. Seix Barral.
López Bobo, María Jesús (2002-2003). Hacia una caracterización semántico-pragmática de la interjección. Pragmalingüística, 10-11, 177-202. http://hdl.handle.net/10498/8828
López Serena, Araceli y Borreguero Zuloaga, Margarita (2010), Los marcadores del discurso y la variación lengua hablada vs. lengua escrita. En Óscar Loureda Lamas y Esperanza Acín Villa (Coords.), Los estudios sobre marcadores del discurso en español, hoy (pp. 415-496). Arco Libros.
Martín Zorraquino, María Antonia y Portolés Lázaro, José (1999). Los marcadores del discurso. En Ignacio Bosque y Violeta Demonte (Eds.), Gramática descriptiva de la lengua española (pp. 4051-4213). Espasa Calpe.
Martínez García, José Antonio (1994a). Propuesta de gramática funcional. Istmo.
Martínez García, José Antonio (1994b). Cuestiones marginadas de gramática española. Istmo
Octavio de Toledo y Huerta, Álvaro. S. (2001-2002). ¿Un viaje de ida y vuelta? La gramaticalización de vaya como marcador y cuantificador. Anuari de Filologia. Secció F, Estudios de Lengua y Literatura Españolas, 11-12, 47-72.
Polanco Martínez, Fernando (2016). Marcadores del discurso y contextos funcionales: la reformulación como construcción discursiva. Onomázein, 34, 14-35.
Polanco Martínez, Fernando (2017). La locución discursiva ‘pero vamos/vaya’ como reorganizador discursivo. Revista Signos: Estudios de Lingüística, 50(93), 71-95. http://dx.doi.org/10.4067/S0718-09342017000100004
Polanco Martínez, Fernando (2018), “Mira, bueno, no es una maravilla... vaya, no está mal; vamos, que está bien”. La categorización de las llamadas “interjecciones discursivas”, RILCE: Revista de Filología Hispánica, 34(1), 340-364.
Portolés Lázaro, José, Sainz González, María Eugenia, Murillo Ornat, Silvia (2020), Partículas discursivas e instrucciones de procesamiento. En María Victoria Escandell Vidal, José Amenós Pons y Aoife Kathleen Ahern (Coords.), Pragmática (pp. 284-302). Akal.
PRESEEA (2014-): Corpus del Proyecto para el estudio sociolingüístico del español de España y de América. Universidad de Alcalá. [http://preseea.uah.es]. Consultado: [enero de 2025].
Real Academia Española: Banco de datos (CORPES XXI) [en línea]. Corpus del Español del Siglo XXI (CORPES). http://www.rae.es [marzo de 2025].
Real Academia Española: Banco de datos (CREA Anotado) [en línea]. Corpus de referencia del español actual (CREA). http://www.rae.es [marzo de 2025].
Rodríguez Ramalle, Teresa María (2012). La expresión de grado en las interjecciones y la función de la conjunción que. Verba, 38(1), 191-227.
Sancho Cremades, Pelegrí (2008). La sintaxis de algunas construcciones intensificadoras en español y en catalán coloquiales. Verba. Anuario Galego de Filoloxía, 35, 199-233.
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Inés Posada Fernández

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
En aras de conseguir una mayor difusión y aprovechamiento del conocimiento científico, los contenidos de los trabajos se podrán difundir en los términos de la Licencia Creative Commons Atribución/Reconocimiento-NoComercial-CompartirIgual 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0). Así, los usuarios pueden compartir (copiar y redistribuir el material en cualquier medio o formato para cualquier propósito, incluso comercialmente) o adaptar (remezclar, transformar y construir a partir del material para cualquier propósito), siempre que se dé crédito de manera adecuada a la autoría del texto y el medio de publicación, se explicite si se han realizado cambios ajenos a la entidad licenciante y se distribuya el nuevo trabajo bajo la misma licencia del original.
Igualmente, se permite y se invita a las autorías a que incluyan sus trabajos en repositorios institucionales y públicos o páginas web o blogs personales, así como que los difundan en redes sociales o medios de comunicación (científicas o no), como en el borrador o pre-print una vez se tenga la aceptación y pruebas por parte de la prevista.